Όταν ο Πέρες πρόσφερε πυρηνικά όπλα στο νοτιοαφρικανικό απαρτχάιντ (με links για τα ντοκουμέντα)

P.W.Botha, Σιμόν Πέρες και Μορντεχάι Βανούνου

Με αφορμή την πρόσφατη επίσκεψη Πέρες, αλλά και καθώς συνεχίζεται η φημολογία για ένα ενδεχόμενο ισραηλινό χτύπημα κατά του Ιράν, εξαιτίας του πυρηνικού προγράμματός του, έχει ιδιαίτερη σημασία να αναδειχθούν εκ νέου οι προπέρσινες αποκαλύψεις για την προσφορά του Σιμόν Πέρες να πουλήσει πυρηνικά όπλα στο νοτιοαφρικανικό απαρτχάιντ, το 1975.

Μέσα από απόρρητα νοτιοαφρικανικά έγγραφα που αποχαρακτηρίστηκαν, αποκαλύφθηκε ότι το ισραηλινό απαρτχάιντ προσφέρθηκε να πουλήσει πυρηνικές κεφαλές στο νοτιοαφρικανικό απαρτχάιντ, παρέχοντας ταυτόχρονα ντοκουμέντα-ενδείξεις για την κατοχή πυρηνικών όπλων από το Ισραήλ ήδη από εκείνη την εποχή – κάτι το οποίο αρνείται να επιβεβαιώσει μέχρι και σήμερα.

Τα άκρως απόρρητα πρακτικά των συναντήσεων μεταξύ υψηλόβαθμων αξιωματούχων των δύο απαρτχάιντ, το 1975, δείχνουν ότι ο τότε νοτιοαφρικανός υπουργός Άμυνας (και μετέπειτα πρόεδρος) PW Botha ζήτησε τις κεφαλές και ο Σιμόν Πέρες, τότε υπουργός άμυνας και τώρα πρόεδρος, απάντησε προσφέροντάς τες σε… «τρία μεγέθη». Οι δύο άνδρες υπέγραψαν επίσης μια ευρεία στρατιωτική συμφωνία που περιλάμβανε μια ρήτρα ότι «η ύπαρξη της συμφωνίας» θα παρέμενε μυστική.

Τα έγγραφα, που αποκαλύφθηκαν από τον βορειοαμερικανό ακαδημαϊκό Sasha Polakow-Suransky, κατά την έρευνα για ένα βιβλίο σχετικά με τις στενές σχέσεις μεταξύ των δύο χωρών, παρέχουν στοιχεία ότι το Ισραήλ έχει πυρηνικά όπλα παρά την πολιτική του της «αμφισημίας», να μην επιβεβαιώνει ούτε να αρνείται την ύπαρξή τους.

Οι ισραηλινές αρχές προσπάθησαν να εμποδίσουν την μετα-απαρτχάιντ νοτιοαφρικανική κυβέρνηση να αποχαρακτηρίσει τα έγγραφα μετά από αίτημα του Polakow-Suransky και η αποκάλυψή τους έφερε σε δύσκολη θέση το Ισραήλ, ιδιαίτερα εξαιτίας του γεγονότος ότι εκείνες τις ημέρες οι συνομιλίες για τη μη διάδοση των πυρηνικών όπλων στη Νέα Υόρκη εστίαζαν στη Μέση Ανατολή.

Υπονόμευσαν επίσης τις προσπάθειες του Ισραήλ να πείσει ότι, ακόμα και αν έχει πυρηνικά όπλα, είναι μια «υπεύθυνη» δύναμη που δεν θα κάνει κακή χρήση τους, ενώ χώρες όπως το Ιράν δεν μπορείς να τους έχεις εμπιστοσύνη.

Μια εκπρόσωπος του Πέρες δήλωσε ότι το ρεπορτάζ ήταν αβάσιμο και «δεν υπήρξαν ποτέ διαπραγματεύσεις» μεταξύ των δύο χωρών. Δεν σχολίασε το κατά πόσο τα έγγραφα είναι αυθεντικά.

Τα νοτιοαφρικανικά έγγραφα δείχνουν ότι ο στρατός την εποχή του απαρτχάιντ ήθελε πυραύλους ως αποτρεπτικό μέσο και για εν δυνάμει χτυπήματα εναντίον γειτονικών κρατών.
Τα έγγραφα δείχνουν ότι οι δύο πλευρές συναντήθηκαν το Μάρτιο του 1975. Στις συνομιλίες οι ισραηλινοί αξιωματούχοι «επισήμως προσφέρθηκαν να πουλήσουν στη Νότια Αφρική κάποιους από τους πυραύλους Ιεριχώ που είχαν στο οπλοστάσιό τους, ικανούς να φέρουν πυρηνικές κεφαλές», λέει ο Polakow-Suransky στο βιβλίο του «The Unspoken Alliance: Israel’s secret alliance with apartheid South Africa»

Ανάμεσα σε αυτούς που συμμετείχαν στις συναντήσεις με τους Ισραηλινούς (βλ. μεταγενέστερο έγγραφο που το επιβεβαιώνει)  ήταν ο αρχηγός του γενικού επιτελείου του νοτιοαφρικανικού στρατού Υποστράτηγος R.F. Armstrong. Αμέσως μετά έγραψε ένα υπόμνημα στο οποίο εξέθεσε τα πλεονεκτήματα του να αποκτήσει η Νότια Αφρική τους πυραύλους Ιεριχώ αλλά μόνο εάν αυτοί θα έφεραν πυρηνικές κεφαλές – είτε κατασκευασμένες στην Νότιο Αφρική είτε αλλού (όμως εκείνη την εποχή η Νότια Αφρική απείχε χρόνια από το να μπορέσει να κατασκευάσει πυρηνικά όπλα).

Το υπόμνημα, που χαρακτηρίστηκε «άκρως απόρρητο», είχε αποκαλυφθεί παλαιότερα, αλλά δεν ήταν πλήρως κατανοητό, καθώς δεν ήταν γνωστό ότι σχετιζόταν άμεσα με την ισραηλινή προσφορά εκείνων των ημερών και ότι ήταν η βάση για ένα απευθείας αίτημα προς το Ισραήλ.

Κάτι λιγότερο από δύο μήνες αργότερα, στις 4 Ιουνίου, ο Πέρες και ο Botha συναντήθηκαν στη Ζυρίχη. Εκείνη την εποχή πλέον, το πρόγραμμα Ιεριχώ είχε την κωδική ονομασία “Chalet”.

Τα άκρως απόρρητα πρακτικά της συνάντησης καταγράφουν ότι «ο υπουργός Botha εξέφρασε ενδιαφέρον για έναν περιορισμένο αριθμό μονάδων του “Chalet” εφόσον ένα σωστό φορτίο θα ήταν διαθέσιμο». Το έγγραφο στη συνέχεια καταγράφει: «Ο υπουργός Πέρες είπε ότι το σωστό φορτίο ήταν διαθέσιμο σε τρία μεγέθη. Ο Botha εξέφρασε την ικανοποίησή του και είπε ότι θα ζητούσε συμβουλές». Τα τρία μεγέθη θεωρείται ότι αναφέρονταν στα συμβατικά, τα χημικά και τα πυρηνικά όπλα.

Η χρήση ενός ευφημισμού, το «σωστό φορτίο» αντικατοπτρίζει την ευαισθησία για το ζήτημα των πυρηνικών και δε θα μπορούσε να είχε χρησιμοποιηθεί για συμβατικά όπλα. Και δε θα μπορούσε να σημαίνει κάτι άλλο εκτός από τα πυρηνικά, γιατί το υπόμνημα του Άρμστροντ ξεκαθαρίζει ότι η Νότια Αφρική ενδιαφερόταν για τους πυραύλους Ιεριχώ μόνο ως μέσα για την εξαπόλυση πυρηνικών όπλων. Επιπλέον το μόνο φορτίο που χρειάζονταν οι Νοτιοαφρικανοί να πάρουν από το Ισραήλ ήταν τα πυρηνικά, καθώς ήταν ικανοί να φτιάξουν άλλες κεφαλές.

Ο Botha δεν προχώρησε με τη συμφωνία, εν μέρει εξαιτίας του κόστους. Επιπλέον θα έπρεπε να έχει την τελική έγκριση από τον ισραηλινό πρωθυπουργό και ήταν αβέβαιο αν θα προχωρούσε σύντομα.

Ο Polakow-Suransky είπε ότι ήταν πιθανόν ο Πέρες να έκανε την προσφορά χωρίς την έγκριση του τότε ισραηλινού πρωθυπουργού Γιτζχάκ Ράμπιν. «Ο Πέρες έχει μια μακρά ιστορία δικής του ανεξάρτητης εξωτερικής πολιτικής. Κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 50, καθώς το Ισραήλ οικοδομούσε τις αμυντικές του σχέσεις με τη Γαλλία, ο Πέρες, πίσω από την πλάτη πολλών από τους ανωτέρους του, ξεκίνησε συνομιλίες με αξιωματούχους άμυνας. Δεν θα αποτελούσε έκπληξη εάν έθιξε το ζήτημα σε συζητήσεις με τον νοτιοαφρικανό υπουργό άμυνας χωρίς την έγκριση του Ράμπιν», είπε ο Polakow-Suransky.

Η Νότια Αφρική τελικά έφτιαξε τα δικά της πυρηνικά όπλα, παρόλο που πιθανώς το έκανε με την ισραηλινή βοήθεια. Αλλά η συνεργασία σε επίπεδο στρατιωτικής τεχνολογίας αυξήθηκε τα επόμενα χρόνια. Η Νότια Αφρική παρείχε επίσης πολύ από το κίτρινο συμπύκνωμα ουρανίου που χρειαζόταν το Ισραήλ για να αναπτύξει τα όπλα του. O Polakow-Suransky υποστηρίζει ότι η σχέση ήταν τόσο στενή που στα μέσα της δεκαετίας του 1970 η Νότια Αφρική προχώρησε σε άρση των διασφαλίσεων για το πώς χρησιμοποιείτο το κίτρινο συμπύκνωμα ουρανίου.

Σύμφωνα με το δημοσίευμα της Guardian, σε αντάλλαγμα, το Ισραήλ έστειλε στη Νότια Αφρική 30 γραμμάρια τρίτιου, το οποίο δίνει στα θερμοπυρηνικά όπλα την ώθηση στην εκρηκτική τους ισχύ. [ Το ότι υπήρχαν δημοσιεύματα για τέτοιες ανταλλαγές αναφέρεται και σε άρθρο της Haaretz] Αυτό ήταν αρκετό ώστε να κατασκευάσει αρκετά πυρηνικά όπλα, κάτι το οποίο η Νότια Αφρική έκανε τα επόμενα χρόνια.

Σιμόν Πέρες και Αριέλ Σαρόν στην Αίγυπτο το 1975

Ο Πέρες ήταν κεντρικό πρόσωπο σε αυτή τη σχέση. Ήταν υπουργός άμυνας τον καιρό που ο πρωθυπουργός (και μετέπειτα πρόεδρος) Vorster επισκέφθηκε την Ιερουσαλήμ και υπήρξε δύο φορές πρωθυπουργός τη δεκαετία του 1970 και του 1980 όταν η συμμαχία με το νοτιοαφρικανικό απαρτχάιντ εδραιώθηκε.

Πριν από 7 χρόνια ο δημοσιογράφος της Guardian (και πρώην του BBC) Chris McGreal, είχε ρωτήσει τον Πέρες για το κατά πόσο ήταν ηθικοί οι δεσμοί με το καθεστώς των λευκών στη Νότια Αφρική.

«Κάθε απόφαση δεν είναι μεταξύ δύο τέλειων καταστάσεων. Κάθε επιλογή είναι μεταξύ δύο ατελών εναλλακτικών. Εκείνη την εποχή το κίνημα των μαύρων στη Νότια Αφρική ήταν με τον Αραφάτ εναντίον μας. Στην πραγματικότητα δεν είχαμε και πολλές επιλογές. Αλλά ποτέ δεν σταματήσαμε να καταγγέλλουμε το απαρτχάιντ. Ποτέ δε συμφωνήσαμε με αυτό», είπε ο Πέρες.

Και ένας άνθρωπος σαν τον Vorster?

«Δε θα τον κατέτασσα στη λίστα με τους μεγαλύτερους ηγέτες της εποχής μας», είπε ο Πέρες.

Παρόλα αυτά οι προσπάθειες του ανθρώπου που είναι σήμερα πρόεδρος του Ισραήλ, να παρουσιάσει τη χώρα του ως αναγκασμένη σε μια διστακτική συμμαχία με έναν ιδεολογικό εχθρό, υπονομεύονται από τις ενθουσιώδεις εκφράσεις του για κοινά ιδανικά. Το 1974 ο Πέρες έγραψε επιστολή στον νοτιοαφρικανό υπουργό πληροφόρησης Eschel Rhoodie, μιλώντας για «ακλόνητα θεμέλια του κοινού μας μίσους για την αδικία και της άρνησής μας να υποκύψουμε σε αυτή»!

Τα έγγραφα που αποκάλυψε ο Polakow-Suransky, επιβεβαιώνουν τις περιγραφές ενός πρώην νοτιοαφρικανού διοικητή του ναυτικού, του Dieter Gerhardt, ο οποίος φυλακίστηκε το 1983 για κατασκοπεία για λογαριασμό της Σοβιετικής Ένωσης. Μετά την αποφυλάκισή του, με την κατάρρευση του απαρτχάιντ, ο Gerhardt είπε ότι υπήρχε μια συμφωνία μεταξύ Ισραήλ και Νότιας Αφρικής που λεγόταν “Chalet” η οποία συμπεριλάμβανε μια προσφορά από το Ισραήλ να εξοπλίσει 8 πυραύλους Ιεριχώ με «ειδικές κεφαλές». Ο Gerhardt είπε ότι αυτές ήταν ατομικές βόμβες. Αλλά μέχρι σήμερα δεν υπήρχαν ντοκουμέντα της προσφοράς.

Κάποιες εβδομάδες πριν ο Πέρες κάνει την προσφορά για πυρηνικές κεφαλές στον Botha, οι δύο υπουργοί άμυνας είχαν υπογράψει μια μυστική συμφωνία για να διέπει τη στρατιωτική συμφωνία, γνωστή ως Secment. (βλ. έγγραφο) Ήταν τόσο απόρρητη που περιείχε μια άρνηση ακόμα και της ύπαρξής της. «Είναι με το παρόν ρητά συμφωνημένο ότι κάθε ύπαρξη αυτής της συμφωνίας […] θα πρέπει να είναι απόρρητη και δεν θα πρέπει να αποκαλυφθεί από κανένα από τα δύο μέρη».

Η συμφωνία όριζε επίσης ότι κανένα από τα δύο μέρη δεν θα μπορούσε μονομερώς να την ακυρώσει.

Η ύπαρξη του ισραηλινού πυρηνικού προγράμματος αποκαλύφθηκε από τον Μορντεχάι Βανούνου στους Κυριακάτικους Times το 1986. Παρείχε φωτογραφίες που είχαν παρθεί μέσα στις πυρηνικές εγκαταστάσεις της Ντιμόνα και έδωσε λεπτομερείς περιγραφές των διαδικασιών που εμπλέκονταν στην παραγωγή μέρους του πυρηνικού υλικού, αλλά δεν παρείχε γραπτά ντοκουμέντα.

Τα έγγραφα που είχαν πάρει οι Ιρανοί φοιτητές από την Πρεσβεία των ΗΠΑ στην Τεχεράνη, μετά την επανάσταση του 1979, αποκάλυψαν ότι ο Σάχης είχε εκφράσει ενδιαφέρον προς το Ισραήλ για την ανάπτυξη πυρηνικών όπλων. Αλλά τα νοτιοαφρικανικά έγγραφα παρέχουν επιβεβαίωση ότι το Ισραήλ ήταν σε θέση να εξοπλίσει πυραύλους Ιεριχώ με πυρηνικές κεφαλές.

Το Ισραήλ πίεσε τον πρόεδρο της νοτιοαφρικανικής κυβέρνησης να μην αποχαρακτηρίσει τα έγγραφα που απέκτησε ο Polakow-Suransky. «Το ισραηλινό υπουργείο άμυνας προσπάθησε να εμποδίσει την πρόσβασή μου στη συμφωνία Secment στη βάση ότι ήταν ευαίσθητο υλικό, ιδιαίτερα η υπογραφή και η ημερομηνία», είπε. «Οι Νοτιοαφρικανοί δεν φάνηκαν να νοιάζονται· μαύρισαν μερικές γραμμές και μου την παρέδωσαν. Η κυβέρνηση του ANC δεν νοιάζεται τόσο πολύ να προστατεύσει το βρώμικο ξέπλυμα των συμμάχων του παλιού καθεστώτος απαρτχάιντ».

Ας σημειωθεί ότι ήδη από το 1995 είχε αποκαλυφθεί ότι μερικές από τις χώρες που βοήθησαν τη Νότια Αφρική να αναπτύξει πυρηνικά όπλα ήταν η Δυτική Γερμανία, οι ΗΠΑ, η Γαλλία και ιδίως το Ισραήλ. (βλ. Ριζοσπάστης 8/4/1995)
Το 2005 σε συνέντευξή του ο Μορντεχάι Βανούνου είχε αναφέρει ακροθιγώς ότι το Ισραήλ έκανε πυρηνικές δοκιμές σε έρημο στη Νότια Αφρική, χωρίς να μπει σε λεπτομέρειες. Το σίγουρο πάντως είναι ότι η Νότια Αφρική είχε προσπαθήσει να κατασκευάσει πεδίο πυρηνικών δοκιμών στην έρημο Καλαχάρι, αλλά αυτό εντοπίστηκε από σοβιετικούς δορυφόρους και μετά από πιέσεις, μέσω ΗΠΑ, εγκαταλείφθηκε. (Haaretz 2/8/2009 , FAS)

Το 2006 η ισραηλινή εφημερίδα «Γεντιότ Αχρονότ» αποκάλυψε ότι το Σεπτέμβρη του 1979 το Ισραήλ και Νότια Αφρική είχαν πραγματοποιήσει πυρηνική δοκιμή στη Βόρεια Ανταρκτική. Το άρθρο επικαλείτο πρώην απόρρητα έγγραφα των ΗΠΑ (επί Προεδρίας Τζίμι Κάρτερ) τα οποία επιβεβαιώνουν πως η μυστηριώδης έκρηξη που είχε καταγραφεί στις 22 του Σεπτέμβρη 1979 από αμερικανικό δορυφόρο πάνω απ’ τον Ατλαντικό οφειλόταν τελικώς σε πυρηνική δοκιμή. Τα έγγραφα, που συντάχθηκαν το Δεκέμβρη του 1979 για το Λευκό Οίκο, ανέφεραν επίσης ότι το Ισραήλ και η Νότια Αφρική συνεργάζονταν σε στρατιωτικά θέματα, μεταξύ των οποίων η πυρηνική έρευνα. (βλ. Ριζοσπάστης 20/5/2006)

Κυριότερη πηγή: Guardian [ 1 , 2 , 3 ]

Διαβάστε επίσης τα ενδιαφέροντα προπέρσινα άρθρα στο Ριζοσπάστη τόσο για τις αποκαλύψεις του Polakow-Suransky και του Guardian, όσο και γενικά για το πυρηνικό πρόγραμμα του Ισραήλ.